Ngoài lịch diễn đều đặn, nghệ sĩ dành thời gian phụ giúp con việc nhà, gìn giữ cẩn thận những kỷ vật cố đạo diễn Dương Viết Bát để lại.

Nghệ sĩ Ưu tú (NSƯT) Ngọc Thoa ghi dấu ấn với hình ảnh bà mẹ hiền hậu, tảo tần trên màn ảnh Việt. Ở tuổi 77, nữ nghệ sĩ chọn cách sống tự lập, không phụ thuộc con cái trong ngôi nhà số 50 Nguyễn Bỉnh Khiêm (Hà Nội). Bà gọi đó là chốn về bởi căn nhà lưu giữ kỷ niệm suốt 60 năm của gia đình, nhất là với chồng quá cố - NSƯT Dương Viết Bát.

Nhắc đến chồng, giọng bà nghẹn lại, đôi mắt ngân ngấn: “Trời ban cho tôi người bạn đời hết sức tốt. Thời gian đầu ông ấy mất, tôi chỉ muốn chết. Nhưng vì thương con mà cố sống”. Nỗi đau mất chồng xảy đến tròn 20 năm nhưng lời tâm sự nghẹn ngào, khó nên câu của nghệ sĩ như thể mọi chuyện mới diễn ra hôm qua.

Ngày phát hiện chồng mắc bệnh, Ngọc Thoa như chết lặng. Biết thời gian sống của NSƯT Dương Viết Bát chỉ còn tính bằng tháng, bà bỏ toàn bộ lịch quay, vai diễn để ở nhà chuyên tâm săn sóc chồng. Những tháng cuối đời, ông động viên, giục vợ nhanh chóng trở lại công việc khi biết đạo diễn Đỗ Thanh Hải chọn cho bà vai diễn trong Của để dành. Ngọc Thoa mắng chồng: ‘Anh buồn cười nhỉ, làm sao em phải đi". Đến giờ nghĩ lại, bà thấy bản thân quyết định đúng vì chỉ ba tháng sau, NSƯT Dương Viết Bát qua đời.

Nghệ sĩ Ưu tú Ngọc Thoa bên cháu ngoại.

Ngọc Thoa là người nặng lòng với kỷ niệm. Bà gìn giữ mọi kỷ vật về chồng một cách ngăn nắp, không muốn thay đổi hay làm xáo trộn. Ngọc Thoa không thôi bận lòng với hai tủ sách của chồng bị mọt xông tại nhà cũ. Nhìn tủ sách, bà như thấy lại hình ảnh của ông ngày nào cặm cụi, dành trọn đam mê tìm tòi ý tưởng qua con chữ. Thời sống bao cấp, mỗi lần có cơ hội đi công tác, tích được đồng nào, vợ chồng Ngọc Thoa - Dương Viết Bát lại mua sách. Nhiều người gặp chồng bà thắc mắc: "Người ta mua bàn là, máy khâu, ông mang đống sách này về thì ăn bằng gì".

Nhìn bà sống thui thủi, cứ nặng lòng với kỷ niệm về bố, dạo gần đây, vợ chồng con gái út mời bà qua nhà để tiện chăm nom lúc "trái gió trở trời". Thương con, bà đồng ý dọn sang nhưng nhất quyết không chịu ở hẳn. Ngọc Thoa ra điều kiện một tuần phải đưa bà về lại nhà cũ hai đến ba lần.

Đón mẹ sang nhà sống một thời gian, con gái buộc phải cho giúp việc nghỉ theo yêu cầu của Ngọc Thoa. Nghệ sĩ sẵn tính tiết kiệm, căn cơ của người già nên không muốn con thuê người ở. Bà cũng không thích có người lạ trong nhà và muốn lấy công việc làm nguồn vui, tránh trầm cảm. Hàng ngày, bà tự đi chợ, nấu nướng. Tranh thủ khoảng đất trống sau nhà, nữ nghệ sĩ điểm vào đó vài khóm rau, cây vối nhỏ, rồi thi thoảng tỉa tót cây cảnh kiếm thêm niềm vui.

Cuộc sống sinh hoạt về chiều của NSƯT Ngọc Thoa thêm bận rộn khi bé Đậu - cháu nghệ sĩ - đi học về. Bà bận rộn vì cho Đậu ăn đúng bữa, giục tắm và thi thoảng kiêm luôn cả gia sư. Đậu năm nay học lớp ba, ngoan và lễ phép. Ngồi phòng khách, bà cháu quất quýt và chuyện trò không khác hai người bạn. Đậu khen bà ngoại Ngọc Thoa làm việc gì cũng giỏi, chỉ học kém tiếng Anh, phát âm hay sai.

Ngoài đời, Ngọc Thoa tự nhận là bà ngoại nghiêm khắc. Cười nói vui vẻ, bà bảo: “Hình phạt lớn nhất của tôi khi các cháu phạm lỗi là úp mặt vào tường”. Đậu lém lỉnh nói leo: “Có nhiều lúc bà chiều nhưng với điều kiện phải ngoan”. Ngọc Thoa trêu rằng bản thân bà là "đủ thứ trong một" - vừa là bảo mẫu, phụ huynh, giúp việc, quản gia…

Vợ chồng con gái út đi làm từ sáng sớm đến tối mịt, hiếm có thời gian gia đình chung bữa cơm. Để kiểm tra các con đang làm gì, ăn uống ở ngoài ra sao, Ngọc Thoa sử dụng chức năng gọi facetime trên di động. Bà nói: "Tôi không thích nhắn tin mà muốn gọi nhìn mặt con cái trực tiếp. Mẹ con kiểm tra nhau. Như thế, chúng nó cũng biết tôi ở nhà như thế nào".

Khi không có lịch quay, nghệ sĩ giữ thói quen dậy sớm. Bà thức giấc vào 4h30, ra ngoài tản bộ rồi về gấp quần áo cho con, chu tất bữa sáng. Nửa ngày, Ngọc Thoa lại bắt xe sang phố Hoa Lư (Hà Nội) hội họp với nhóm bạn chơi mạt chược tại nhà họa sĩ Phùng Huy Bính. Nghệ sĩ chia sẻ: “Thú vui này giúp đầu óc được vận động, để thấy bản thân còn minh mẫn, không bị già. Chơi vui nhưng vẫn ‘ăn tiền’ và thắng thua không đến một bát phở”.

Từ sau vai diễn đầu tiên trong phim truyện nhựa Người cầu may, NSƯT Ngọc Thoa liên tục được các đạo diễn chọn mặt vào vai mẹ trong Người yêu đi lấy chồng, Tết này ai đến xông nhà, Thương nhớ đồng quê, Canh bạc, Chơi vơi... Phần lớn các đạo diễn giao cho bà vai mẹ chồng, dù đời thực Ngọc Thoa là mẹ vợ của hai chàng rể. Lần hiếm hoi Ngọc Thoa thủ vai mẹ vợ, bà ngoại là khi tham gia Ngự lâm không kiếm.

Vài tháng trước, nghệ sĩ mắc bệnh zona thần kinh. Ốm dậy, bà lại bắt tay ngay vào công việc. Gần đây, Ngọc Thoa góp vai trong dự án Tình khúc Bạch Dương. Trên màn ảnh, bà luôn nhận được nhiều sự mến mộ của khán giả bởi gương mặt đôn hậu, hòa nhã. Quen mặt trên sóng phim truyền hình là thế nhưng không nhiều khán giả biết NSƯT Ngọc Thoa xuất thân từ diễn viên kịch. Bà thú nhận thích lên sân khấu diễn hơn đóng phim bởi ở đó nghệ sĩ được diễn tung hứng, giao lưu trực diện với khán giả.

Duyên sân khấu đến với Ngọc Thoa từ sớm nhưng bà không gặp may. Thời mới về công tác tại Nhà hát Kịch Việt Nam, ngoại hình của bà kém ấn tượng hơn diễn viên khác và vai diễn cũng không nhiều như bây giờ. Năm 1964, một lần đoàn kịch Trung Quốc sang dựng vở Người lính gác dưới ánh đèn neon. Đạo diễn nước bạn không hài lòng với diễn viên đóng A Hương nên đề nghị thay người. Mạnh dạn giơ tay, Ngọc Thoa nói: "Cho tôi thử". Sau này, vai A Hương của Ngọc Thoa thành công và đi lưu diễn nhiều nơi.

Từ trên sân khấu, phim ảnh đến cuộc sống thường nhật, Ngọc Thoa thuộc mẫu người nhún nhường, ưa bình lặng và ít ganh đua. "Nhún nhường thường gắn liền với thua thiệt. Tôi chấp nhận điều đó", nghệ sĩ nói. Năm 2012, Ngọc Thoa nhận danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú. Nói về danh hiệu này, bà bảo ban đầu không có ý định làm hồ sơ xét tặng bởi sẵn tính ngại, không thích khoa trương. Biết vậy, nghệ sĩ múa Chu Thúy Quỳnh - bạn thân của Ngọc Thoa - năm lần bảy lượt giục bà làm hồ sơ. Cuối cùng, nghệ sĩ đành theo ý bạn.

Ngọc Thoa hài lòng với cuộc sống hiện tại. Với bà, niềm vui lớn nhất là thấy gia đình các con ấm êm, thuận hòa, cháu ngoan ngoãn, biết vâng lời và quan tâm đến người thân.

Trọng Trường

Sources: Vnexpress